Rheoleiddio yn y diwydiant echwaraeon

Mae echwaraeon (chwaraeon electronig) yn gysyniad newydd i lawer, a ddiffinnir fel ‘gêm fideo aml-chwaraewr a chwaraeir yn gystadleuol gyda gwylwyr’. Mae Echwaraeon yn hyrwyddo unigolion a thimau i chwarae gemau cyfrifiadurol mewn amgylchedd cystadleuol am wobrau ariannol.  Mae’r diwydiant echwaraeon wedi gweld twf cyflym ers dechrau’r pandemig byd-eang, a oedd yn cyfyngu ar wylio a chymryd rhan mewn chwaraeon traddodiadol. Yn 2020 prisiwyd refeniw’r farchnad ar gyfer echwaraeon ar $996 miliwn ac yn 2023 fe dyfodd hwn i $1.4 biliwn.

Erbyn 2029 rhagwelir y bydd refeniw’r farchnad yn $5.48 biliwn. Mae twf o’r fath hefyd  yn denu brandiau rhyngwladol i’r diwydiant, gyda phobl fel Mercedes AMG a Porsche yn mynd i mewn i’w timau proffesiynol eu hunain  i Gyfres ESL R1.  Yn ogystal, mae faint o uno a chaffaeliadau sy’n digwydd o fewn y sector hefyd yn cynyddu gyda Drake Star Partners yn dweud bod 651 o gytundebau uno a chaffael wedi’u cau yn hanner cyntaf 2022 yn unig.

Cyfleoedd

Yn sgil tebygrwydd sefydliadol rhwng echwaraeon a chwaraeon traddodiadol, mae echwaraeon yn cael ei ddominyddu ar hyn o bryd gan gwmnïau chwaraeon ac athletwyr. Fodd bynnag, gyda’r twf a ragwelir mewn echwaraeon, gall rhywun ragweld mai dim ond mater o amser yw hi cyn bydd y duedd bresennol o gwmnïau ecwiti preifat mawr a buddsoddwyr o’r Unol Daleithiau yn buddsoddi mewn chwaraeon Ewropeaidd traddodiadol,  megis yn yr Uwch Gynghrair a F1, yn cael ei efelychu yn arena echwaraeon.

Un enghraifft o gysylltiad athletwr â’r arena echwaraeon yw David Beckham a’i fasnachfraint ‘Guild Esports’ a gwblhaodd fflôt ar y farchnad gyhoeddus ym mis Mehefin 2020, gan godi £41.2 miliwn. Dyma oedd y tro cyntaf i dîm echwaraeon gael ei restru ar Gyfnewidfa Stoc Llundain ac mae’n dangos cyrhaeddiad byd-eang cynyddol echwaraeon.

Yn wahanol i chwaraeon proffesiynol traddodiadol, megis clybiau pêl-droed proffesiynol,  mae echwaraeon fel arfer yn mabwysiadu model masnachfraint gyda chynghreiriau sy’n rhydd o alltudiaeth, a thrwy hynny hyrwyddo sefydlogrwydd refeniw, rhifau gwyliwr a thalent o ystyried dileu’r risg o alltudio i adran is.

Y gyfraith

Hyd yma, nid oes cyfreithiau penodol yng Nghymru a Lloegr sy’n berthnasol i reoleiddio’r diwydiant echwaraeon. Ar hyn o bryd, mae echwaraeon yn gweithredu mewn ffordd debyg i chwaraeon traddodiadol o dan y fframwaith deddfwriaethol presennol. Bydd gan fasnachfreintiau anghenion cyfreithiol tebyg i dimau a chyrff chwaraeon proffesiynol traddodiadol, boed hynny’n gefnogaeth gyda chontractau chwaraewyr, diogelu eiddo deallusol, sefydlu’r fasnachfraint o’r cychwyn cyntaf ynghyd ag unrhyw fuddsoddiad cychwynnol a dilynol.

I’r rhai sy’n awyddus i sefydlu masnachfraint echwaraeon, un o’r penderfyniadau allweddol cyntaf y bydd angen iddynt eu hystyried fydd pa ffurf o endid cyfreithiol y bydd y fasnachfraint yn ei gymryd. Y duedd bresennol, fel yn achos tîm echwaraeon Ellevens Gareth Bale, yw ymgorffori cwmni cyfyngedig preifat. Fodd bynnag, mae strwythurau eraill ar gael a dylid eu hystyried ynghyd â chyngor treth addas.

Yn debyg i unrhyw fusnes cyfnod cynnar, un o’r prif faterion y bydd masnachfraint echwaraeon yn ceisio sicrhau fydd ei fuddsoddiad cychwynnol. Gall hyn gymryd sawl ffurf a gall gynnwys buddsoddiad gan ffrindiau a theulu, unigolion cyfoethog sydd â diddordeb yn y sector, a/neu drwy gronfeydd a sefydlwyd yn arbennig i edrych ar gyfleoedd cyfnod cynnar yn y sector. Pa bynnag ffurf y bydd y buddsoddiad ei gymryd mae’n hanfodol bod buddsoddiad o’r fath wedi’i ddogfennu’n briodol i sicrhau bod eglurder rhwng pob un o’r partïon ynglŷn â thelerau buddsoddiad o’r fath a’r hawliau a’r cyfyngiadau sy’n ymwneud â hynny. O safbwynt y buddsoddwr, byddant am sicrhau bod y buddsoddiad wedi’i ddiogelu’n addas a’i ddefnyddio at y diben y gwneir y buddsoddiad ar ei gyfer. Ar gyfer y fasnachfraint, byddant am sicrhau bod telerau’r buddsoddiad yn golygu bod ganddynt yr hyblygrwydd i ddatblygu a thyfu’r fasnachfraint wrth symud ymlaen.

Mae’n aml yn gydbwysedd anodd i’w daro, fodd bynnag, rôl cyfreithwyr yw helpu, cynghori, trafod a drafftio’r ddogfennaeth berthnasol i sicrhau cydbwysedd o’r fath.