Tir tenantiaid a phroblem barhaol ceffylau

O ran tir tenantiaid, gall presenoldeb ceffylau gael goblygiadau sylweddol i landlordiaid a thenantiaid sy’n ffermio. Mae materion yn codi fel arfer lle mae tenant sy’n ffermio wedi symud i ffwrdd o weithrediadau ffermio traddodiadol a’r tir yn cael ei ddefnyddio yn lle hynny i bori ceffylau, naill ai’n breifat neu fel rhan o fusnes lifrai.

Mae’r materion yn deillio o’r amod amaethyddol y mae’n rhaid ei fodloni er mwyn i denantiaeth fod yn gymwys fel Tenantiaeth Busnes Fferm (“FBT”) o dan Ddeddf Tenantiaethau Amaethyddol 1995 (“Deddf 1995”) neu fel Daliad Amaethyddol o dan Ddeddf Daliadau Amaethyddol 1986 (“Deddf 1986”) (gyda’i gilydd, y “Deddfau”).

Os na fodlonir yr amodau amaethyddol, efallai y bydd y partïon yn canfod nad oes ganddynt FBT neu Ddaliad Amaethyddol mwyach ond math gwahanol o denantiaeth.

Nid yw’r diffiniad o “amaethyddiaeth” o dan y Deddfau yn gwbl glir o ran ceffylau; mae’n cynnwys:

• Bridio a chadw da byw. Mae ceffylau, fodd bynnag, wedi’u heithrio o’r diffiniad o “dda byw” oni bai eu bod yn cael eu cadw ar gyfer cynhyrchu cig, crwyn, neu ar gyfer gwaith fferm – digwyddiad prin y dyddiau hyn
• Defnyddio tir fel tir pori, a allai gynnwys pori ceffylau, p’un a ydynt yn cael eu hystyried yn dda byw ai peidio.
  Yn y rhan fwyaf o achosion felly, oni bai eu bod ar y tir yn bennaf at ddibenion pori, mae’n annhebygol y bydd ceffylau yn bodloni’r diffiniad hwn o amaethyddiaeth.

Er enghraifft:

• Pan ddefnyddir y tir yn bennaf ar gyfer ymarfer corff neu hyfforddi a bod y ceffylau’n cael eu stablu fel arall neu’n cael bwyd atodol sylweddol, nid yw’r tir yn cael ei ddefnyddio’n bennaf at ddibenion pori. Mae hyn yn annhebygol o fod yn gymwys fel “amaethyddiaeth” o dan y Deddfau
• Fel arall, lle mae’r ceffylau ar y tir i bori, nid oes stablu, ychydig iawn o fwyd ychwanegol a dim ond ychydig o ymarfer corff neu hyfforddi cyfyngedig ar y safle sydd, mae gan hyn y potensial i gymhwyso fel “amaethyddiaeth” o dan y Deddfau.

Pam bod hyn yn bwysig i landlordiaid?

Ni fydd landlordiaid am weld bod eu tenantiaid wedi cael amddiffyniad Deddf Landlordiaid a Thenantiaid 1954 yn anfwriadol trwy symud eu gweithrediadau masnachol o rai amaethyddol i rai nad ydynt yn amaethyddol.

Er bod gwahanol ddiffiniadau yn berthnasol, gall stopio defnydd amaethyddol o’r tir hefyd effeithio ar rwymedigaethau treth etifeddiaeth landlord.

Pam bod hyn yn bwysig i denantiaid?

Ni fydd tenantiaid Daliad Amaethyddol, yn arbennig, eisiau colli’r sicrwydd arwyddocaol o ddeiliadaeth a roddir iddynt gan Ddeddf 1986.

Os yw gweithrediadau masnachol wedi dod i ben yn gyfan gwbl, gallai tenant gael eu hunain gyda dim ond tenantiaeth cyfraith gyffredin heb fawr o ddiogelwch ac yn ddarostyngedig i rybudd cymharol fyr i adael.